Нови Сад е првиот град во Србија кој покажува отвореност да се приклучи на иницијативата за воведување на социјалната иновација „Социјално менторство за работна интеграција“ преку која ќе придонесе за решавање на предизвикот од недостиг на работна сила, вклучително и тешко вработливи лица кои долго време се надвор од пазарот на трудот.
Менторство за работна интеграција или социјално менторство е методологија развиена од Асоцијацијата за истражување, комуникации и развој „Паблик“ од Скопје, во соработка со Германското друштво за меѓународна соработка – GIZ, а локален имплементатор во Нови Сад ќе биде организацијата „Новосадски хуманитарен центар“.
– Преку социјалното менторство за работна интеграција решаваме неколку недостатоци како што е јазот во „меките вештини“ на групите кои имаат потешкотии при вработувањето, излегуваме во пресрет на потребите на бизнис секторот и помагаме да се надминат бариерите со кои се соочуваат луѓето кои се надвор од пазарот на трудот. Со овој пристап, ги активираме долгорочно невработените, придонесуваме за создавање поквалификувана работна сила, ги намалуваме трошоците на системот за социјална заштита и создаваме поинклузивен бизнис сектор. Социјалното менторство се гледа како еден од оние пристапи за социјално и економско вклучување на ранливите групи кои би можеле да ги поддржат ранливите групи да се интегрираат на пазарот на трудот, но и во општеството – вели Светлана Здравковска, раководител на проектот ГИЗ „Социјална инклузија на ранливите групи во Западен Балкан“, во чии рамки се развива социјалното менторство на регионално ниво.
Овој пристап овозможува препознавање и градење на капацитетите на поединците и нивно ставање во служба на потребите на работната организација. Воедно, тоа подразбира и подготовка на компанијата за соодветна интеграција на лица кои подолго време се надвор од пазарот на трудот.
– Менторството за работна интеграција, преку својот холистички пристап, ја олеснува интеграцијата на пазарот на трудот и со тоа значително влијае на создавање на инклузивни работни места. Преку добро обучени социјални ментори се активираат луѓето кои подолго време се надвор од пазарот на трудот и согласно своите афинитети, сили и капацитети се приклучуваат на работното место каде што можат да го дадат својот максимален потенцијал – објаснува Климентина Илијевски, извршна директорка на Асоцијацијата за истражување.комуникации и развој „Паблик“.
По анализата на можностите за институционализирање на социјалното менторство на локално, покраинско и национално ниво, минатата недела во Градското собрание на Нови Сад се одржа состанок на кој присуствуваше Нада Падејски Шекеровиќ, експерт кој ја анализираше институционализацијата на социјалното менторство во Република Србија.
Таа наведува дека во Србија има стратегии за вработување и акциски планови, со посебни мерки на активна политика за вработување, наменети за групите кои се потешки за вработување. Од една страна, постојат механизми за вработување на овие групи, а од друга страна, нивното вработување не е доволно развиено.
– Дури и кога се вработуваат луѓе кои спаѓаат во категоријата тешко вработливи, голем дел од нив не остануваат подолг период на пазарот на трудот. Во исто време, многу работодавачи се соочуваат со значителен недостиг на работна сила на пазарот на трудот. Она што е неопходно за да се надмине овој јаз се активностите на социјалниот ментор за работодавачите да можат да ги видат и искористат ресурсите на вработените, а од друга страна, активностите на социјалниот ментор влијаат на поголема мотивација и подготвеност на менторираната личност. да останат на пазарот на трудот. Воспоставувањето на социјалното менторство како активна мерка за вработување би довело до намалување на трошоците на системот за социјална заштита, поголема вработливост на населението на глобално ниво и намалување на ризикот од други форми на психо-социјални проблеми на кои се изложени потешко вработливите лица – вели Падејски Шекеровиќ.
Спроведувањето на социјалното менторство на локално ниво, во Нови Сад, има повеќекратно значење.
– Нови Сад е локална самоуправа со воспоставени тела чија задача е развивање и координација на активностите во спроведувањето на политиките за вработување, а исто така, на локално ниво, претходно е воспоставена добра комуникација и меѓусебно почитување помеѓу актерите кои би учествувале во спроведувањето на социјалното менторство – додава таа.
Освен во Србија, социјалното менторство веќе е пилотирано и во Македонија, а се спроведува и во други земји од Западен Балкан. Резултатите од анализата на ефективноста на овој пристап укажуваат дека висок процент на менторирани лица, во текот на евалуацијата шест месеци по завршувањето на давањето на оваа услуга, останале на пазарот на трудот.
Учесници на состанокот беа претставници на Министерството за труд, вработување, ветерани и социјални работи, Националната служба за вработување, Републичкиот завод за социјална заштита, Покраинскиот секретаријат за економија и туризам, Покраинскиот секретаријат за социјална политика, демографија и родова рамноправност, претставници на Град Нови Сад – кабинетот на градоначалникот, Градската управа за социјална и детска заштита, Градската управа за стопанство, претставници на Стопанската комора на Србија и на Стопанската комора на Војводина, претставници на граѓаните здруженија, претставници на ГИЗ – германска соработка во Србија и претставници на Асоцијацијата „Паблик“ од Македонија.
Модератор беше Небојша Илијевски, експерт за меѓусекторска соработка.
Намерата на проектот „Социјална инклузија на ранливите групи во Западен Балкан“ е да поддржи одржливи пристапи за социјално и економско вклучување на ранливите групи во Западен Балкан, во согласност со сеопфатните принципи на Агендата 2030 година.
Дел од овој проект го спроведува ГИЗ во соработка со „Паблик“, а како дел од наведената соработка се спроведуваат активности со цел промовирање на социјалното менторство како интерсекторски партнерски пристап за подобрување на вработувањето на ранливите групи во земјите од Западен Балкан.
